عروق واریسی به عروقی گفته میشود که به طور غیرعادی بزرگ و ضعیف شدن دیواره رگ‌ها باعث بیمار شدن آنها شده است. این رگ‌ها به صورت توده‌های پیچ خورده و متورم روی سطح پوست و به رنگ آبی یا ارغوانی دیده میشوند گاهی اوقات در در اطراف آنها تعدادی رگ‌های عنکبوتی یک مجموعه از رگ‌های خونی کوچک در نزدیکی سطح پوست قرار دارد. رگ‌های واریسی و عنکبوتی می‌‌توانند در هر نقطه از بدن به وجود بیایند اما در اکثر مواقع روی پاها و ناحیه لگن ایجاد میشوند اکثر رگ‌های واریسی در نزدیکی سطح پوست به وجود می‌‌آیند.
علت بروز رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی چیست؟
واریسی شدن رگ‌ها زمانی به وجود می‌‌آید که دیواره رگ‌های سالم ضعیف و متورم میشود و باعث میشود خون به درون پا برگردد و درون رگ یک یا حوضچه خونی را به وجود بیاورد. رگ‌های واریسی همچنین به افزایش فشار درون رگ‌های پا یا نقص در دریچه‌های رگ‌ها نیز ارتباط دارد. هنوز علت اصلی واریسی شدن رگ‌ها مشخص نیست اما یک مجموعه از عوامل در بروز رگ‌های واریسی و عنکبوتی نقش دارند که به شرح زیر می‌باشند:
- وراثت
- بالا رفتن سن
- ایستادن به مدت طولانی به ویژه افرادی که به واسطه شغلی که دارند زیاد سرپا می‌ایستند مانند پرستاران، آرایشگرها، معلمین، کارگران کارخانه و غیره
- چاقی و اضافه وزن
- نوسانات هورمونی در دوران بارداری
- مصرف قرص ضد بارداری
- هورمون درمانی پس از یائسگی
- چهار زانو نشستن به مدت طولانی
- سابقه تشکیل لخته خون
- آسیب دیدگی رگ
برخی از بیماری‌ها نیز باعث افزایش فشار درون شکم میشوند که عبارتند از: بیماری کبدی، تجمع مایع درون شکم، جراحی لگن در گذشته یا نارسایی قلبی عوامل دیگری نیز از قبیل مصرف داروهای استروئیدی موضعی، تروما یا آسیب دیدگی پوست، عمل جراحی رگ در گذشته و قرار گرفتن در معرض پرتوهای فرابنفش در بروز این اختلال نقش دارند.
چه افرادی دچار واریسی شدن رگ‌ها میشوند؟
واریسی شدن رگ‌های یک اختلال شایع است و معمولاً علامت یک اختلال پزشکی جدی نیست. رگ‌های واریسی و عنکبوتی بیشتر در خانم‌ها دیده میشود و آقایان کمتر به این اختلال دچار میشوند. این گروه از افراد با بالا رفتن سن و رسیدن به دوران پیری بیشتر از سایرین واریسی شدن رگ‌های خود را تجربه می‌کنند.
علائم و نشانه‌های بیماری واریس چیست؟
برخی از افرادی که واریس دارند هیچ گونه نشانه و علامتی ندارند اما از ظاهر رگ‌های خود ناراحت هستند و برخی دیگر دچار علائم و نشانه‌های واریس میشوند که به شرح زیر می‌باشند:
- تورم پاها
- گرفتگی عضلات و درد در پاها
- احساس خستگی
- سوزن سوزن شدن یا سنگینی در پاها
- درد پشت زانو
- خارش در اطراف رگ‌های واریسی
- قهوه ای شدن پوست به ویژه در اطراف مچ پا
این علائم و نشانه‌ها در هنگام ایستادن یا نشستن به مدت طولانی بدتر میشود و در زنان نیز در طول دوران بارداری یا پریود بدتر خواهند شد. معمولاً واریسی شدن رگ‌ها میتواند باعث به وجود آمدن لخته‌های خونی دردناک شود که از این وضعیت تحت عنوان التهاب رگ یاد میشود.
واریس رگ‌ها چگونه تشخیص داده میشود؟
پزشک پاهای شما را معاینه میکند و از شما می‌خواهد که بنشینید تا بتواند بهتر کارش را انجام دهد ممکن است پزشک درخواست انجام اسکن داپلر بدهد که یک نوع اسکن اولتراسوند است و به بررسی جریان خون در رگ‌های نزدیک سطح پوست و رگ‌های عمیق بدن می‌‌پردازد.
چه موقع درمان واریس ضروری است ؟
رگ‌های واریسی و عنکبوتی همیشه نیازی به درمان ندارند و در صورتی که این رگ‌های واریسی باعث احساس درد در هنگام ایستادن یا راه رفتن شوند باید به پزشک مراجعه کنید. اگر یک زخم در نزدیکی یا روی رگ واریسی به وجود آمده یا آنکه احساس می‌کنید پا و مچ پای شما متورم است به سراغ پزشک بروید، در برخی موارد واریسی شدن رگ‌ها برای سلامت شما خطر دارد و این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که با بیماری‌های زیر ارتباط داشته باشد:
- زخم شدن رگ‌ها زمانی به وجود می‌‌آید که رقم تورم و بزرگ شده نتواند به اندازه کافی به تخلیه مایع از پوست بپردازد در نتیجه یک زخم به وجود می‌‌آید.
- عفونت باکتریایی و قارچی میتواند به دنبال بروز مشکلات پوستی ناشی از تجمع مایعات در پاها به وجود بیایند. این نوع عفونت ریسک بروز عفونی شدن بافت‌ها را افزایش می‌‌دهد.
- تشکیل لخته خون باعث التهاب رگ میشود.
- رگ دچار خونریزی میشود.
عوارض حاصل از واریسی شدن رگ‌ها در مواردی که این اختلال به علت یک مشکل یا بیماری در عروق عمیق پا یا عروقی که رگ‌های روی سطح پوست‌ها به رگ‌های عمیق متصل می‌کنند از قبیل ترومبوز عمیق وریدی یا نارسایی مزمن رگ به وجود آمده باشد بیشتر خود را نشان می‌‌دهد. با پزشک خود مشورت کنید تا شما را به لحاظ ریسک ابتلا به این اختلال ارزیابی کند.
راه‌های درمان بیماری واریس چیست؟
استفاده از جوراب واریس و اصلاح سبک زندگی
استفاده از جوراب واریس یک روش بسیار عالی برای درمان راه‌های واریسی است. جوراب واریس در داروخانه‌ها و مراکز عرضه محصولات پزشکی موجود است و به اشکال مختلف از قبیل جوراب زیر زانو، بالای زانو و جوراب شورتکی برای واریس لگن ارائه میشود پزشک بر اساس شرایطی که دارید بهترین نوع جوراب واریس را به شما پیشنهاد خواهد کرد.
سایر روش‌های درمانی مراقبتی به شرح زیر می‌باشد:
- رعایت بهداشت پوست
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- ورزش کردن به صورت منظم به ویژه پیاده روی
- اجتناب از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی
- قرار دادن پاها روی یک سطح بلند در هنگام نشستن و خوابیدن
- در صورتی که مجبور هستید به مدت طولانی بایستید باید هر چند دقیقه یک بار بلند شوید و بنشینید و پاهای خود را روی سطح بلندتری قرار دهید