هالوکس والگوس یا انحراف شست پا؛ علائم، علل، پیشگیری و درمان
پا یکی از مهم‌ترین اعضای بدن برای حرکت و تعادل است. هر اختلالی در مفاصل و استخوان‌های پا می‌تواند زندگی روزمره را تحت‌تأثیر قرار دهد. انحراف شست (هالوکس والگوس یا بونیون) یکی از مشکلات شایع پا است که در آن مفصل انگشت شست پا از جای طبیعی خود خارج شده و برآمدگی استخوانی در کناره داخلی پا ایجاد می‌شود. این عارضه علاوه بر ظاهر ناخوشایند، می‌تواند باعث درد، محدودیت حرکت و مشکلات راه رفتن شود.
انحراف شست یا هالوکس والگوس چیست؟
هالوکس والگوس (Hallux Valgus) یک برآمدگی استخوانی است که در پایه انگشت شست پا و روی مفصل متاتارسوفالانژیال (MTP) ایجاد می‌شود. در حالت طبیعی، انگشت شست پا در راستای کف پا قرار دارد، اما در این عارضه به سمت انگشتان کناری منحرف شده و باعث می‌شود مفصل از تراز طبیعی خود خارج گردد.
انواع هالوکس والگوس
هالوکس والگوس می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند:
هالوکس والگوس مادرزادی؛ برخی نوزادان از بدو تولد با این مشکل متولد می‌شوند.
هالوکس والگوس نوجوانان؛ در افراد زیر ۱۸ سال بروز می‌کند و بیشتر به دلیل ژنتیک یا ساختار غیرطبیعی پا است.
بونیون خیاط (Tailor’s bunion)؛ این نوع در پایه انگشت کوچک پا ایجاد می‌شود و معمولاً ناشی از پوشیدن کفش نامناسب است.
شیوع هالوکس والگوس
هالوکس والگوس بسیار شایع است. بر اساس آمار، حدود یک‌سوم افراد (به‌ویژه زنان) در طول زندگی خود به درجاتی از این عارضه دچار می‌شوند.
علائم هالوکس والگوس
رایج‌ترین علامت، برآمدگی استخوانی در کنار انگشت شست پا است. سایر علائم شامل:
درد یا سفتی در انگشت شست
تورم و التهاب مفصل
قرمزی یا تغییر رنگ پوست
محدودیت در حرکت و خم شدن انگشت
دشواری در پوشیدن کفش
میخچه یا پینه در اطراف مفصل
همرتو (انگشت چکشی)
بی‌حسی یا احساس سوزش اطراف انگشت
علل و عوامل خطر
علت دقیق هالوکس والگوس همیشه مشخص نیست، اما معمولاً ترکیبی از عوامل زیر در بروز آن نقش دارند:
ژنتیک؛ بیش از ۷۰٪ مبتلایان سابقه خانوادگی دارند.
کفش نامناسب؛ به‌ویژه کفش‌های باریک و نوک‌تیز که انگشتان را به هم فشار می‌دهد.
اختلالات مکانیکی پا؛ مانند کف پای صاف یا قوس بیش‌ازحد.
بیماری‌های التهابی؛ از جمله آرتریت روماتوئید و لوپوس.
ایستادن طولانی یا فعالیت‌های ورزشی سنگین.
گروه‌هایی که بیشتر در معرض خطر هستند:
زنان (به دلیل انتخاب کفش‌های تنگ یا پاشنه‌بلند)
ورزشکاران
افرادی با سابقه آسیب پا
عوارض هالوکس والگوس
اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات دیگری شود:
بورسیت؛ التهاب کیسه‌های مایع اطراف مفصل
همرتو؛ تغییر شکل سایر انگشتان
آرتروز (استئوآرتریت)؛ تخریب مفصل شست پا
تشخیص هالوکس والگوس
پزشک با معاینه فیزیکی و بررسی علائم، این عارضه را تشخیص می‌دهد. در صورت نیاز، رادیوگرافی پا برای تعیین شدت تغییر شکل و میزان انحراف مفصل انجام می‌شود. مراجعه به پادیاتریست (متخصص پا) می‌تواند تشخیص دقیق‌تر و راهکارهای بهتری برای درمان ارائه دهد.
درمان هالوکس والگوس
1- روش‌های غیرجراحی
تغییر کفش؛ استفاده از کفش‌های پهن و راحت با جعبه انگشتی بزرگ
بالشتک و چسب بونیون؛ برای کاهش فشار و اصلاح موقعیت انگشت
ارتوزها (کفی طبی): برای حمایت از پا و بهبود تراز مفصل
داروهای ضد التهاب (NSAID)؛ کاهش درد و تورم
یخ‌درمانی؛ استفاده از کمپرس سرد روی مفصل
تزریق کورتیکواستروئید؛ برای کاهش التهاب شدید
فیزیوتراپی؛ شامل تمرینات کششی و تقویتی برای انگشتان و پا
خرید اسپلینت هالوکس والگوس دو انگشتی پین مد کد 1013 از فروشگاه تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران
خرید اسپلینت هالوکس والگوس دو انگشتی پین مد کد 1014 از فروشگاه تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران
خرید پد هالوکس والگوس قابل تنظیم اسپنکوژل کد 1000 از فروشگاه تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران
2- جراحی
اگر روش‌های محافظه‌کارانه مؤثر نباشند یا راه رفتن بسیار دردناک شود، پزشک ممکن است جراحی اصلاح هالوکس والگوس را توصیه کند. نوع جراحی بسته به شدت انحراف و شرایط بیمار متفاوت است.
آیا هالوکس والگوس خودبه‌خود برطرف می‌شود؟
خیر. هالوکس والگوس بدون درمان از بین نمی‌رود. مدیریت آن تنها با مراجعه به پزشک و اجرای روش‌های درمانی امکان‌پذیر است.
پیش‌آگهی و دوران نقاهت
بیشتر بیماران می‌توانند با تغییر سبک زندگی و درمان‌های غیرجراحی علائم خود را کنترل کنند.
در صورت نیاز به جراحی، معمولاً فرد طی ۲ تا ۳ ماه می‌تواند به فعالیت‌های عادی بازگردد.
پیشگیری از هالوکس والگوس
با اینکه پیشگیری کامل همیشه ممکن نیست، رعایت این نکات می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد:
استفاده از کفش‌های استاندارد و راحت
اجتناب از کفش‌های نوک‌تیز و تنگ
امتحان کفش در پایان روز (وقتی پا کمی متورم است)
در صورت داشتن مشکلات ساختاری پا، استفاده از ارتوز یا کفی طبی
خرید پد پیشگیری هالوکس والگوس اسپنکوژل کد 1005 از فروشگاه تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران
خریدپد پیشرفته هالوکس والگوس اسپنکوژل کد 1002 از فروشگاه تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورت مشاهده علائم زیر بهتر است سریعاً به پزشک یا پادیاتریست مراجعه کنید:
درد شدید در پا یا انگشتان
سختی در راه رفتن
تورم یا قرمزی اطراف انگشت شست
برآمدگی واضح در پایه انگشت شست
سوالاتی که می‌توانید از پزشک بپرسید
چرا دچار هالوکس والگوس شدم؟
چه درمانی برای من مناسب‌تر است؟
چگونه می‌توانم از بروز هالوکس والگوس در پای دیگر پیشگیری کنم؟
آیا باید نوع خاصی از کفش را انتخاب یا اجتناب کنم؟
جمع‌بندی
هالوکس والگوس یکی از شایع‌ترین مشکلات پا است که با برآمدگی استخوانی در کنار انگشت شست پا شناخته می‌شود. این عارضه ممکن است دردناک و محدودکننده باشد، اما خوشبختانه با تشخیص به‌موقع و اجرای روش‌های درمانی می‌توان آن را کنترل کرد. تغییر کفش، استفاده از ارتوزها و در موارد شدید، جراحی، می‌تواند کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود بخشد.
اگر متوجه برآمدگی یا درد در پای خود شدید، مراجعه زودهنگام به پزشک بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری است.
