رایج‌ترین تجهیزات توانبخشی برای استفاده در منزل
تجهیزات فیزیوتراپی جزو ابزارهای بسیار مهم در روند درمان و بازگشت توان حرکتی هستند. این تجهیزات به بیماران کمک می‌کنند تا پس از آسیب یا جراحی، قدرت و تحرک بدن خود را دوباره به دست بیاورند. در هر برنامه درمانی، فیزیوتراپی بخش جدایی‌ناپذیر است؛ هرچند نوع، تعداد جلسات و شدت آن بستگی به شرایط هر بیمار دارد. خوشبختانه برای بسیاری از افراد، توانبخشی محدود به کلینیک یا بیمارستان نیست و می‌تواند با استفاده از تجهیزات ساده و در دسترس، در خانه نیز ادامه پیدا کند.
چه شما یک متخصص سلامت باشید یا بیماری که به دنبال بهبود سریع‌تر است، در ادامه نگاهی داریم به رایج‌ترین تجهیزات توانبخشی برای استفاده در منزل.
توانبخشی در منزل؛ نکاتی که باید در نظر بگیرید
توانبخشی در منزل یک مزیت بزرگ دارد: آزادی و دسترسی همیشگی. یعنی فرد می‌تواند هر وقت بخواهد تمرین و آن‌ها را به دفعات دلخواه تکرار کند. استمرار و تکرار رمز موفقیت در توانبخشی است و ابزارهای خانگی این امکان را به‌خوبی فراهم می‌کنند.
اما از طرف دیگر، بخش زیادی از مسئولیت به عهده خود بیمار است. برخلاف جلسات کلینیکی، در خانه کسی نیست که فرد را به ادامه تمرین تشویق یا وادار کند. به همین دلیل، بهتر است بیمار تجهیزاتی انتخاب کند که هم کاربردی و مناسب فضای خانه باشد، هم جذابیت و انگیزه کافی برای تمرین روزانه ایجاد کنند.
مزایای تجهیزات توانبخشی خانگی
یکی از بزرگ‌ترین مزایای استفاده از تجهیزات توانبخشی در منزل این است که بیمار کنترل بیشتری روی روند درمان خود دارد. در شرایطی که بیمه، هزینه جلسات متعدد فیزیوتراپی را پوشش نمی‌دهد یا امکان رفت‌وآمد به کلینیک سخت است (به دلیل هزینه یا مشکلات حمل‌ونقل)، استفاده از ابزارهای خانگی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
با این روش، بیمار می‌تواند برنامه درمانی‌اش را با زندگی روزانه هماهنگ و هر زمان که نیاز داشت تمرین کند. این موضوع هم به حفظ سلامت و استقلال فرد کمک می‌کند و هم در درازمدت موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.
مزایای کلی تجهیزات توانبخشی خانگی عبارتند از:
تسریع روند بهبودی
افزایش قدرت و دامنه حرکتی
توانبخشی هدفمند برای نواحی آسیب‌دیده
مدیریت بهتر درد
استمرار در درمان
امکان پیگیری و ارزیابی پیشرفت
رایج‌ترین تجهیزات توانبخشی برای منزل
این تجهیزات به بیماران کمک می‌کنند تا به اهداف فیزیوتراپی خود برسند. پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها هم می‌توانند با معرفی ابزارهای مناسب، مسیر بهبودی را کوتاه‌تر و مؤثرتر کنند.
توپ‌های ورزشی (Physio Balls)
توپ‌های ورزشی از پرکاربردترین وسایل توانبخشی هستند. آن‌ها برای کشش عضلات، تقویت عضلات شکم و کمر، بهبود تعادل و حتی پیشگیری از کمردرد استفاده می‌شوند. این توپ‌ها در اندازه‌های مختلف موجودند و چون معمولاً بادی هستند، حمل و نگهداری آسانی دارند.
پد تعادل و توپ بوسو (Balance Pad / Bosu Ball)
پدهای تعادل از فوم فشرده ساخته شده‌اند و توپ بوسو شبیه توپ ورزشی است اما یک سمت آن صاف است و روی زمین قرار می‌گیرد. هر دو وسیله باعث می‌شوند عضلات بیشتری برای حفظ تعادل فعال شوند و همین موضوع به بهبود ثبات و کنترل حرکات کمک می‌کند.
کش‌های مقاومتی (Resistance Bands)
کش‌های مقاومتی، نوارهایی کشسان از جنس لاستیک هستند که برای تمرینات مقاومتی استفاده می‌شوند. این ابزار ارزان و در عین حال بسیار کارآمد است و می‌تواند گروه‌های عضلانی خاص مثل روتاتور کاف (شانه) را هدف قرار دهد.
رول فومی (Foam Roller)
رول‌های فومی استوانه‌هایی از جنس فوم هستند که برای کشش و ماساژ عضلات به کار می‌روند. آن‌ها می‌توانند ساده یا دارای برجستگی باشند و برای رفع تنش، افزایش انعطاف‌پذیری و حتی کمک به دامنه حرکتی عضلات مؤثرند.
تجهیزات تخصصی رایج در توانبخشی
برخی دستگاه‌ها تخصصی‌تر هستند و بیشتر در شرایط خاص یا پس از جراحی‌ها به کار می‌روند:
دستگاه‌های گرما و سرما درمانی
این دستگاه‌ها با انتقال سرما یا گرما به ناحیه آسیب‌دیده به کاهش التهاب و درد کمک می‌کنند. ترکیب آن‌ها با کمپرس می‌تواند نتایج بسیار بهتری داشته باشد.
الکتروتراپی (Electrotherapy)
در این روش، پالس‌های الکتریکی ملایمی به عضلات و بافت‌ها وارد می‌شود. این کار باعث کاهش درد، ترشح اندورفین، جلوگیری از تحلیل عضلات، بهبود گردش خون و تحریک تولید کلاژن می‌شود.
دستگاه CPM
Continuous Passive Motion)CPM) یا حرکت غیرفعال مداوم، دستگاهی است که مفصل جراحی‌شده را بدون تلاش بیمار به‌طور ملایم حرکت می‌دهد. این روش از ایجاد بافت اسکار جلوگیری کرده، درد و التهاب را کاهش می‌دهد و به حفظ دامنه حرکتی مفصل کمک می‌کند.
دستگاه SCD
Sequential Compression Device)SCD) بیشتر برای بیماران کم‌تحرک استفاده می‌شود. این دستگاه با ایجاد فشار متناوب از مچ تا ران، گردش خون را تقویت کرده و از مشکلاتی مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) و لخته خون جلوگیری می‌کند.
تهیه تجهیزات توانبخشی از مراکز معتبر
بسیاری از تجهیزات خانگی مثل توپ ورزشی، کش مقاومتی یا رول فومی به‌راحتی در فروشگاه‌های تجهیزات ورزشی و پزشکی پیدا می‌شوند. اما دستگاه‌های تخصصی‌تر مانند CPM، SCD یا دستگاه‌های گرما و سرما درمانی ممکن است کمتر در دسترس باشند و نیاز به خرید یا اجاره از مراکز معتبر تجهیزات پزشکی داشته باشند.
