فواید و کاربرد جوراب واریس در درمان رگ‌های واریسی

جوراب‌های واریس از رایج‌ترین، سنتی‌ترین و درعین‌حال مؤثرترین روش‌های درمانی برای رگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی به‌شمار می‌روند. این جوراب‌ها که به‌صورت تخصصی طراحی شده‌اند و نسبت به جوراب‌های معمولی تنگ‌تر هستند؛ به آرامی پاها را تحت فشار قرار می‌دهند تا به بهبود جریان خون کمک کنند و باعث کم شدن درد و تورم در پاها شوند. استفاده از جوراب واریس می‌تواند احتمال بروز لخته خون (ترومبوز ورید عمقی یا DVT) و دیگر مشکلات مربوط به گردش خون را کاهش دهد.

از آن‌جایی‌که این روش غیرتهاجمی است، اغلب برای درمان یا پیشگیری توصیه می‌شود که همراه با سایر روش‌های درمانی استفاده شود.
 پزشک متخصص، وضعیت واریس شما را بررسی و نوع مناسب جوراب را برای‌تان تجویز می‌کند و آموزش‌های لازم از جمله نحوه استفاده و زمان‌بندی مناسب برای بهره‌مندی حداکثری از آن را در اختیار شما قرار می‌دهد.

نحوه عملکرد جوراب واریس 

جوراب‌ واریس با بهبود گردش خون در پاها، علائم واریس و رگ‌های عنکبوتی را کاهش می‌دهد. فشار وارد شده توسط جوراب واریس روی سیاهرگ‌ها، باعث کاهش قطر آن‌ها و افزایش سرعت جریان خون می‌شود. در نتیجه، خون از پاها به سمت قلب هدایت شده و خون تازه و اکسیژن‌دار جای آن را می‌گیرد. این کار به مقابله با نیروی جاذبه زمین کمک می‌کند و مانع از بازگشت خون به سمت پایین و تشکیل واریس می‌شود.

همچنین، جوراب واریس مانع از گشاد شدن رگ‌های نزدیک به سطح پوست می‌شود و از جمع شدن خون در این رگ‌ها و برآمدگی آن‌ها جلوگیری می‌کند.

با این حال، باید توجه داشت که جوراب‌های واریس بیماری واریس را درمان نمی‌کنند، بلکه تنها علائم آن را کاهش داده و از پیشرفت آن جلوگیری می‌کنند. این جوراب‌ها نمی‌توانند علت اصلی نارسایی وریدی را برطرف کنند. 

اگر می‌خواهید بدانید که واریس چیست و چگونه ایجاد می‌شود، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله آشنایی با بیماری واریس؛ علائم، علل و درمان واریس پا را بخوانید.

انواع جوراب واریس

جوراب‌های واریس در طول‌ها و میزان فشار مختلف تولید می‌شوند:

از نظر طول؛

• تا زانو؛ پرکاربردترین نوع برای واریس ساق پا.

• تا ران؛ مناسب برای افرادی که در ران پا دچار واریس هستند.

• مدل شلواری (pantyhose)؛ پوشش کامل از پا تا کمر.

• تا مچ پا؛ کمتر برای واریس استفاده می‌شود.
  
  

از نظر فشار (برحسب mmHg)؛

• فشار ملایم (۸-۱۵ mmHg)؛ مناسب برای پیشگیری، به‌ویژه در دوران بارداری برای جلوگیری از تشکیل رگ‌های واریسی.

• فشار متوسط (۱۵-۲۰ mmHg)؛ مناسب برای کنترل درد ناشی از واریس و پیشگیری از پیشرفت بیماری‌های وریدی.

• فشار قوی (۲۰-۳۰ mmHg)؛ معمولاً پس از جراحی واریس برای جلوگیری از عود بیماری تجویز می‌شود.

• فشار بسیار قوی (۳۰-۴۰ mmHg)؛ برای موارد شدید، مانند پیشگیری از لخته خون پس از عمل جراحی، تجویز می‌شود.
  
  

از نظر نوع؛

• جوراب فشاری تدریجی (Graduated)؛ فشار بیشتر در مچ و کاهش تدریجی به سمت بالا.

• جوراب ضد آمبولی (TED)؛ مخصوص بیماران بستری و پس از جراحی.
  
  

انتخاب طول مناسب بسته به محل ایجاد رگ‌های واریسی تعیین می‌شود. بیشتر موارد واریس در ساق پا ایجاد می‌شود، بنابراین جوراب‌های تا زانو رایج‌ترین نوع هستند. در صورت وجود رگ‌های برجسته در ران، مدل‌های بلندتر توصیه می‌شود.
اگر پزشک جوراب را تجویز کند، بعد از بررسی شدت واریس، معمولاً پاهای شما اندازه‌گیری می‌شود تا نوع و سایز مناسب برایتان انتخاب شود.

چه کسانی باید از جوراب واریس استفاده کنند؟

جوراب‌های واریس برای اغلب افراد بی‌خطر هستند. اما این جوراب‌ها به طور مخصوص برای گروه‌های زیر مفید هستند:

• افراد در معرض خطر مشکلات گردش خون مانند واریس، دیابت یا DVT

• کسانی که در حال بهبودی پس از عمل جراحی هستند

• افراد مبتلا یا در معرض خطر لنف‌ادم (تجمع مایعات در بافت‌ها)

• افراد بستری یا با تحرک کم

• افرادی که ساعت‌های طولانی می‌ایستند یا پشت میز می‌نشینند

• ورزشکاران

• زنان باردار

• افرادی که سفرهای هوایی طولانی دارند

علاوه بر کاربردهای پزشکی، برخی ورزشکاران نیز از جوراب واریس برای کاهش درد عضلانی و افزایش سرعت بازیابی بدن بعد از ورزش استفاده می‌کنند.

استفاده از جوراب واریس چه مزایایی دارد؟

اگر جوراب واریس به‌درستی و مطابق با نیاز شما استفاده شود، مزایای متعددی دارد، از جمله:

• بهبود گردش خون

• کاهش درد و ناراحتی پاها

• کاهش تورم در پا، مچ و ساق

• کاهش خستگی عضلانی در هنگام ورزش و کمک به ریکاوری سریع‌تر

• جلوگیری از لخته خون هنگام نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت

• کاهش سرگیجه هنگام بلند شدن

• پیشگیری و درمان واریس و رگ‌های عنکبوتی
  
  
  

جوراب واریس مناسب خود را انتخاب کنید

اگر اولین بار است که می‌خواهید از جوراب فشاری استفاده کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در غیر این‌صورت‌، نکات زیر می‌تواند در انتخاب صحیح به شما کمک کند.

• نوع مناسب را انتخاب کنید؛ بر اساس نیاز خود (روزمره، درمانی، ورزشی).

• فشار مناسب را انتخاب کنید؛ بسته به شرایط و توصیه پزشک.

• اندازه‌گیری دقیق؛ دور مچ، ساق، ران و طول پا را اندازه بگیرید.

برای انتخاب سایز صحیح، باید اندازه‌گیری دقیقی انجام دهید:

• مدل تا زانو؛ اندازه‌گیری دور ساق در پهن‌ترین نقطه و طول پا از پاشنه تا پشت زانو.

• مدل تا ران؛ دور ساق، دور ران، و طول پا از پاشنه تا بالاترین نقطه ران.

• مدل شلواری؛ علاوه بر اندازه‌های بالا، دور کمر نیز اندازه‌گیری شود.
  
  

سایز مناسب باعث راحتی، اثربخشی بیشتر و جلوگیری از عوارض خواهد شد. سایز نامناسب نه‌تنها مؤثر نیست، بلکه ممکن است باعث فشار غیرطبیعی و آسیب پوستی شود.

نکات صحیح استفاده از جوراب واریس

• جوراب را صبح بلافاصله پس از بیدار شدن بپوشید؛ زمانی که پاها هنوز متورم نشده‌اند.
  
  

• شب‌ها قبل از خواب جوراب را دربیاورید، مگر این‌که پزشک استفاده شبانه را توصیه کرده باشد.

• هنگام درآوردن جوراب واریس، پاها را کمی بالا بیاورید تا گردش خون بهتر انجام شود.

• هرگز جوراب را تا نزنید یا لوله نکنید، زیرا باعث ایجاد فشار موضعی و ناراحتی خواهد شد.

• پوست پا در اثر استفاده طولانی‌مدت از جوراب ممکن است خشک شود؛ استفاده از مرطوب‌کننده می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.

• همیشه دو جفت جوراب داشته باشید تا هنگام شست‌وشوی یکی، دیگری را استفاده کنید.

• جوراب واریس را پشت‌ورو کنید و به‌آرامی تا بالا بکشید.

• از دستکش‌های پلاستیکی برای گرفتن بهتر استفاده کنید.

• قبل از پوشیدن جوراب، از کرم یا روغن استفاده نکنید.

• جوراب نو را با صابون ملایم بشویید تا نرم شود.

• از زیورآلات هنگام پوشیدن خودداری کنید تا جوراب واریس نخ‌کش نشود.

• جوراب‌ها معمولاً پس از ۴ تا ۶ ماه خاصیت فشاری خود را از دست می‌دهند؛ آن‌ها را به‌موقع تعویض کنید.
  
  

در روزهای اول، کمی احساس ناراحتی طبیعی است، اما اگر درد شدید، تغییر رنگ پا یا احساس سوزن‌سوزن شدن داشتید، با پزشک مشورت کنید.

عوارض احتمالی استفاده از جوراب واریس

استفاده نادرست یا انتخاب سایز نامناسب ممکن است باعث ایجاد علائم زیر شود:

• تحریک پوستی، خارش، احساس گرما یا سرما

• قرمزی یا درد

• در موارد نادر:

  • واکنش آلرژیک

  • عفونت قارچی یا باکتریایی

  • آسیب به بافت نرم
    
    

اگر جوراب در ناحیه ران یا ساق بیش از حد سفت باشد، ممکن است مانع گردش خون شود. همچنین، افرادی که دچار بیماری شریانی شدید در پاها هستند نباید از این جوراب‌ها استفاده کنند، مگر با تجویز پزشک.

مراقبت از پاها، از همین جوراب ساده شروع می‌شود

جوراب‌های واریس از مؤثرترین و بی‌خطرترین روش‌های کنترل و کاهش علائم واریس و اختلالات وریدی هستند. این جوراب‌ها با ایجاد فشار تدریجی در پاها، گردش خون را بهبود داده و از بروز یا تشدید رگ‌های واریسی جلوگیری می‌کنند. با انتخاب مدل، فشار و سایز مناسب و استفاده منظم از آن‌ها می‌توانید به‌طور چشمگیری، علائم آزاردهنده بیماری‌های وریدی را کم کنید.

اگر برای تهیه جوراب واریس، نسخه پزشک دارید، همکاران ما در فروشگاه‌ تجهیزات پزشکی و تندرستی تجهیزکارا در غرب تهران، می‌توانند در اندازه‌گیری و آموزش استفاده صحیح به شما کمک کنند.

سوالات متداول

1. از کجا بفهمیم به جوراب فشاری پزشکی نیاز داریم؟

با پزشک خود مشورت کنید. بیشتر جوراب‌های فشاری پزشکی فقط با نسخه قابل تهیه هستند (البته مدل‌هایی با فشار کم ممکن است بدون نسخه نیز فروخته شوند) و طبق استانداردهای FDA تولید می‌شوند.

2. اگر مشکل پزشکی ندارم، باز هم می‌توانم از جوراب فشاری استفاده کنم؟

بله. بسیاری از افرادی که بیماری خاصی ندارند، برای کاهش خستگی پاها از جوراب‌های فشاری غیرپزشکی استفاده می‌کنند.

این جوراب‌ها ایمن هستند و افرادی مانند پرستاران، معلمان یا فروشندگان که ساعت‌ها روی پا هستند یا افرادی که زیاد می‌نشینند، می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند.

3. چه زمانی باید برای درد یا ورم پا به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دچار درد یا واریس هستید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
علائمی مثل درد، گرما، ورم، قرمزی یا تغییر رنگ ممکن است نشانه وجود لخته خون باشد و باید فوراً بررسی شود؛ مخصوصاً اگر بعد از سفر طولانی با ماشین یا هواپیما، این علائم ظاهر شوند.

4. چه کسانی نباید از جوراب فشاری استفاده کنند؟

افرادی که دچار بیماری شریان‌های محیطی (PAD) هستند نباید از جوراب فشاری استفاده کنند.

همچنین افرادی که در تخت بستری یا روی ویلچر هستند باید حتماً با پزشک مشورت کنند، چون اگر حس پاها کاهش یافته باشد، جوراب ممکن است باعث زخم فشاری شود.

افرادی که دچار اختلال شناختی هستند یا نمی‌توانند احساس ناراحتی را بیان کنند نیز بهتر است از این جوراب‌ها استفاده نکنند، مگر با نظر پزشک.

5. چگونه جوراب فشاری را راحت‌تر بپوشم؟

بهترین زمان برای پوشیدن جوراب فشاری صبح‌هاست، زمانی که پاها کمتر ورم دارند.

افرادی که آرتروز یا محدودیت حرکتی دارند ممکن است در پوشیدن جوراب مشکل داشته باشند. برای آن‌ها دستگاه‌هایی مثل "stocking butler" (ابزار پوشیدن جوراب) وجود دارد.

همچنین استفاده از پودر نشاسته یا لوسیون (بعد از خشک شدن) می‌تواند کمک‌کننده باشد.

6. آیا جایگزینی برای جوراب فشاری وجود دارد؟

بله، یکی از جایگزین‌ها آستین‌های فشاری سبک است که فقط ساق پا را می‌پوشاند. 

7. جوراب فشاری چه حسی باید داشته باشد؟

باید در پا احساس فشار ملایم ایجاد کند (به‌ویژه مدل‌های پزشکی که فشار تدریجی دارند). اگر دردناک باشد، ممکن است سایز آن مناسب نباشد و نیاز به بررسی دارد.